Kultowe autobusy PRL-u – poznaj legendy polskich dróg!

Dziś co prawda nigdzie już nimi nie dojedziemy, a odrestaurowanymi modelami możemy przejechać się jedynie w większych miastach, takich jak Poznań, Kraków czy Warszawa. Niektóre modele można zobaczyć już tylko w muzeach lub na wystawach zabytkowych pojazdów.

Kiedyś jednak, to właśnie one królowały na polskich drogach i zapewniały ludziom dojazd do pracy, szkół, czy gdziekolwiek gdzie tylko potrzebowali! Oto kultowe autobusy PRL-u!

Ogórek

Z powodu swojego wyglądu zwany był potocznie "ogórkiem". Jelcz 043 – bo o nim mowa, to najpopularniejszy autobus PRL-u. Produkowany był na licencji Skody w latach 1959-1986 przez firmę Jelcz. Ogórków było więcej, bowiem na bazie J43 powstały modele miejskie: Jelcz 272 MEX, Jelcz AP-02 i Jelcz 021, a także autobusy turystyczne. Na bazie najbardziej znanego ogórka powstał także Jelcz 044, który choć wyglądał podobnie, miał całkowicie zmieniony układ napędowy.

Można powiedzieć, że Jelcze zmotoryzowały komunikację publiczną. Pasażerowie twierdzili, że najlepszym miejscem do podróży były przednie siedzenia. Dlaczego? Na pewno nie z powodów wygody, czy dobrego punktu do obserwacji. Chodziło o umiejscowienia silnika właśnie z przodu pojazdu. Wrażenia z takiej jazdy były bezcenne.

Niektórzy wspominają, że potoczna nazwa "ogórek" powstała nie tylko ze względu na kształty autobusu, lecz także z powodu… zapachu kiszonych ogórków pochodzącego z wnętrza J43.

W tamtych czasach nie myślało się tyle o komforcie podróżowania. Najważniejsze było to, aby autobus dojechał na przystanek. Mimo, że ogórku miejsc siedzących było ok. pięćdziesiąt jeden, to bywało, że podróżowało nim ponad stu pasażerów! Dziś to jest nie do pomyślenia, ale jak widać "Ogórki" były gotowe na wszystko!.

Jeśli chodzi o ciągle aktywne Jelcze, to w Polsce zachowały się cztery modele Jelcza 272 MEX, jednym z nich można przejechać się w Lublinie, a drugim w Krakowie.

San H100

Kiedy Jelcze rozwijały transport miejski, podróże międzymiastowe zapewniał kolejny polski autobus – San H100. Wytwarzany był przez Sanocką Fabrykę Autobusów w latach 1967-1974. Był następcą modeli San H01, San H25 i San H27.

Produkowano go w dwóch wersjach: międzymiastowej H100A, oraz miejskiej H100B. Fabrykę opuściło łącznie 23 700 autobusów, jednak większą część z nich stanowił model H100A.

San H100 posiadał solidną ramę nośną konstrukcji stalowej nitowanej. Był pierwszym w pełni udanym typem autobusu produkowanym w Sanoku. Model miejski posiadał 19 miejsc siedzących, natomiast autobus międzymiastowy – 33 miejsca.

Do celów muzealnych zachowano aż siedem Sanów H100. Można je obejrzeć między innymi w Warszawie, Bydgoszczy i Szczecinie.

Autosan H9

Autosan H9 to również jedna z najpopularniejszych serii autobusów z czasów PRL-u. Pierwszy seryjny model tego pojazdu zjechał z linii produkcyjnej w 1974 roku i był następcą autobusu San H100, wytwarzanego również w Sanoku.

W 1967 roku, po nawiązaniu współpracy z jugosłowiańską firmą powstał pierwszy prototyp Autosana – Sanos A9. Kolejnym był Sanok 09, jednakże po przeprowadzeniu testów, ostatecznie zdecydowano się na produkcję Autosana H9. Podczas, gdy w Jelczu uruchomiono produkcję na zagranicznej licencji (Berliet), w Sanoku postawiono na polską motoryzację.

Najpopularniejszymi wersjami tego autobusu był Autosan H03 (miejski), którego modele w skali 1:72 można zobaczyć na zdjęciach w galerii poniżej, a także Autosan H15 (międzymiastowy). W obu wersjach montowano 5-biegową manualną skrzynię biegów, autobusy różniły się jedynie wyposażeniem wnętrza. Standardowym wyposażeniem wersji turystycznej były fotele lotnicze, które zapewniały większy komfort podczas podróży. Autosan H09 posiadał 36 miejsc siedzących oraz 10 stojących, jednak jak na czasy PRL-u przystało, zazwyczaj przewoził on o wiele więcej pasażerów.

Ikarus 

Kiedy okazało się, że wspomniany już wcześniej autobus Jelcz Berliet nie do końca spełnił oczekiwania polskiej motoryzacji, zdecydowano się na zakup pojazdów z Węgier. W 1974 roku do Katowic zawitał Ikarus 280 (15 egzemplarzy), a także Ikarus 260, który eksploatowany także w Warszawie i Częstochowie. W kolejnych latach do Polski dostarczano kolejne partie tych autobusów.

Ikarus 280 posiadał 35 miejsc siedzących i aż 140 miejsc stojących. Co ciekawe, ten model był najdłużej służącym pojazdem w stolicy, dlatego też stał się jednym z jej symboli. Kursował nieprzerwanie od 14 grudnia 1978 roku do 29 listopada 2013 roku. Można śmiało stwierdzić, że Ikarus był królem polskiego transportu miejskiego.

Sesja zdjęciowa pełna wspomnień

Historia polskiej motoryzacji z czasów PRL-u jest bardzo rozległa, a wspomniane wyżej autobusy, to jedynie jej część. Na ulicach można było zobaczyć także słynnego Zis-155, niemieckiego Bussing D2U, czy czechosłowacką Skodę Karosa.

Te i inne pojazdy możecie zobaczyć na zdjęciach poniżej. Nie są to oczywiście prawdziwe autobusy, ale modele w skali 1:72 z kolekcji „Kultowe Autobusy PRL-u”.

Sesja zdjęciowa odbyła się na ulicach współczesnej Warszawy, więc można zobaczyć jak kultowe pojazdy wyglądałyby w teraźniejszości. Metalowe modele autobusów sfotografowano w taki sposób, aby wyglądały jak prawdziwe.

Pełna galeria zdjęć do zobaczenia poniżej. Zapraszamy!